Kadın hakları hareketinde bir odak noktası olan Dünya Emekçi Kadınlar Günü kutlamaları günümüzde kapitalizmin metalaştırdığı diğer günler arasında yerini çoktan aldı. 8 Mart’a günler kala telefonları ve mail kutularını dolduran bugüne özel indirim mesajları bu durumun en bariz örnekleri arasında. Esasında kapitalizme tepki olarak ortaya çıkan bu anlamlı gün, bugün pek çok firmanın sponsorluğunda ‘kendini var’ ediyor. Örnekleri çoğaltmak mümkün hem de hiç zorlanmadan. Örneğin sosyal medya hesaplarını dolduran yalnızca bu güne özel olan gönderiler, şenlik havasında paylaşılan kutlama fotoğrafları ya da mesela Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutlamaya yönelik yapılan paylaşımlarda kullanılan dil. Neymiş  erkeğin ‘adam’ olduğu yerde kadına hergün 8 Mart imiş (!) Alt metinde, ‘adamlık’ kavramının içini eril söylemlerle doldurup, kadınların bugün için vermiş olduğu mücadeleyi pasifize ederek, 8 Mart’ın varlığını yalnızca erkeğin tutumu üzerinden ele alarak, kadınları mı onurlandırıyorsunuz (!), ne yapıyorsunuz anlamıyorum. Anlayan varsa beri gelsin beni de aydınlatsın. Bu gün için, kadınların nasıl mücadeleler verdiğini unutan varsa diye, o mücadelelerin özetini şöyle aşağıya bırakıyorum ve 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü bir panayır havasında kutlamaktan ziyade bu anlamlı günde hayatlarını kaybeden kadınları anıyorum.

***

Dünya Kadınlar Günü’nün 8 Mart olarak tarihe geçmesinde birden fazla olayın etkili olduğuna dair görüşler bulunmaktadır. Bunlardan biri de 8 Mart 1857’de ABD’nin New York kentinde dokuma fabrikasında çalışan kadın işçilerin, çalışma saatleri ve maaşlarıyla ilgili talepleri doğrultusunda greve başlamasıydı. Kadınlar düşük ücretlerini, uzun çalışma saatlerini ve insanlık dışı çalışma koşullarını protesto ediyorlardı. Bu grev, kadın işçilerin örgütlediği o güne kadar yapılmış en büyük kadın eylemlerinden biriydi.

Bu eylemi durdurmak isteyen polisler, kadın işçilere saldırmış, fabrikanın patronlarının da desteğiyle işçiler fabrikaya kilitlenmişti. Bu esnada çıkan yangında içeride kilitli kalan işçilerden 129'u yanarak hayatını kaybetmişti. Aradan geçen 52 yılın ardından 1910 yılında Kopenhag’da, Kadın ve Emek mücadelesinin tartışıldığı,  İkinci Enternasyonal’e bağlı Sosyalist Kadınlar Konferansı’nda, Clara Zetkin, kadınlar için bir mücadele günü belirlenmesi gerektiği önerisinde bulunmuş ve önerisi kabul edilmiştir. Böylelikle 1857 yılında başlamış olan, kadın haklarının kazanılması ve kadınların mücadelesinin her yıl "Kadınlar Günü" olarak kutlanması kararı alınmıştır.

Bu bağlamda Uluslararası anlamda ilk Emekçi Kadınlar Günü 19 Mart 1911’de düzenlenmiştir. Pek çok ülkede eş zamanlı kutlanacak olan bugünün temel ilkeleri arasında; Kadınların seçme ve seçilme hakkını alması, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması… yer almaktaydı. Dünya Kadınlar Günü o dönemlerde bazı ülkelerin kutlamaya çekindiği bir gündü. Ancak 1960’lı yılların sonunda ABD’de de kutlanmaya başlamasıyla birlikte Kadınlar Günü kutlamaları daha da güçlü hale gelmeye başladı.

Türkiye’de ise 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında, iki komünist kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova'nın girişimi ile "Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlanmaya başlanmış ancak sonraki yıllarda uzun süre kutlamalara izin verilmemiştir.

1975 yılına gelindiğinde ise ‘Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı’ programından Türkiye de etkilenmiş ve 1975’te ‘Türkiye 1975 Kadın Yılı’ konferansı yapılmıştır. Bu gelişmelerin ardından 1975 yılı ve onu izleyen yıllarda daha yaygın ve yığınsal olarak kutlamalar yapılmıştır.

16 Aralık 1977 yılında ise Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 8 Mart ‘Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ olarak ilan edilerek bugüne resmiyet kazandırılmıştır.

Ancak Türkiye’de 12 Eylül 1980 darbesi sebebiyle Kadınlar Günü kutlamalarına 4 yıl izin verilmemiş, 1984 yılından sonra ise her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından Kadınlar Günü kutlanmaya devam edilmiştir…

Bugüne gelene kadar yine dönem dönem bazı kısıtlamalara maruz kalınsa da, bazıları için panayır havasında kutlamalarda anlamını bulsa da, bazı firmalarının indirim yapmak için beklediği günler arasında yerini alsa da, eril söylemlerle kutlama mesajları dile getirilse de, özünde kapitalizme karşı olup kapitalizmle ‘var edilmeye’ devam etse de 8 Mart, Dünya Emekçi Kadınlarının Günüdür.

Bütün emekçi kadınlara sevgiyle...