Sosyal medyanın hayatımızın bir parçası haline geldiği günümüzde, bu mecranın yanlış kullanımı, bazı olumsuzlukları beraberinde getirmektedir. Bunların en başında geleni ise iletişim problemidir. Özellikle de aile içindeki iletişim, gerek ebeveynlerin gerekse çocukların sosyal medyada bilinçsizce geçirdiği uzun vakitlerden dolayı olumsuz etkilenmektedir. Örneğin; bir ebeveyn düşünün ki; (muhtemelen bu ebeveyn pek çoğumuzun uzağında değildir) kimi zaman kendilerine zaman ayırabilmek için, kimi zaman çocuğa yemek yedirebilmek için ya da çocuklarıyla oyun oynayacak ‘gücü’ kendilerinde bulamadıkları için tableti veya telefonu oyuncak niyetine kullanıyor olsun…
Halbuki “Oyuncaklar, çocuğun kelimeleri oyun ise ne anlatmak istediğidir” (Haim. G. Ginott). Çünkü oyun, çocuğun iç dünyasını ifade ederek, duygusal yaşamını ve ilişkilerini ortaya koyabileceği en önemli yoldur. Oyuncak niyetine eline tablet veya telefon iliştirilen çocuğun kelimeleri ise bu anlamda elinden alınmış oluyor. Kelimeleri elinden alınan çocuk ile ebeveyni arasındaki iletişim ise sağlıklı iletişim noktasında sekteye uğruyor.
Öte yandan çocuğuyla oyun oynayan, fakat oyunun çocuk açısından onun dili olduğunun farkında olmayan bir başka ebeveyn düşünün. Bu ebeveyn de oyun esnasında çocuğu ile farklı dili konuşuyor olacaktır...
Bu noktada sizlere, çocuklar ve ebeveynler arasında sağlıklı iletişim ve sağlıklı bağlanmaların gelişmesine yardımcı olan Filial terapiden bahsetmek istiyorum.
Zira filial terapi ebeveynlerin çocuklarıyla (3-12 yaş) oyun oynayarak, onların gelişimlerini ve duygularını daha iyi anlamalarına, çocukların sorun çözme becerilerini geliştirmelerine, özgüvenlerini artırmalarına yardımcı olurken; çocukların sorumluluk alabilmelerini ve ebeveyn ile çocuk arasındaki iletişimi güçlendirmelerini sağlar. Filial terapinin (FT) kuramsal arka planında Çocuk Merkezli Oyun Terapisi (ÇMOT) yer almaktadır. Filial terapi, tıpkı Çocuk Merkezli Oyun Terapisi gibi ilişki odaklı bir terapi olmakla birlikte, terapist-çocuk arasındaki ilişki yerine ebeveyn-çocuk arasındaki ilişkiyi güçlendirmeyi amaçlar. Ebeveynlerin çocuklarına nasıl davranabilecekleri konusunda yol gösterici olan Filial terapiyle aile bireyleri, çocuklarını anlamada oyunu nasıl kullanacaklarını öğrenirler.
Böylelikle filial terapi çocuklar açısından; çocukların duygularını tanımasına ve ifade etmesine, problem çözme ve becerilerinin gelişmesine, hem kendilerine hem de ebeveynlerine karşı olan güvenlerinin artmasına yardımcı olur.
Ebeveynler açısından ise; ebeveynlerin oyun aracılığı ile çocuklarının dilini ve psikolojik gelişimini anlamalarına, çocuklarıyla daha sağlıklı iletişim kurabilmelerine ve problem çözme becerilerinin artmasına katkıda bulunur.
Ebeveynleri çocuk merkezli oyun terapisi seansları yürütmeleri konusunda eğiterek, onlara bu seanslar sürecinde rehberlik etmeyi amaçlayan filial terapi; ortalama olarak 10 oturumdan oluşan bireysel ya da grup terapisi modelidir. İlk dört oturumda ebeveynlere ev ödevleri ve süreçle ilgili eğitim verilir. (Hangi oyuncaklar yer almalı, oyun mekanı nasıl olmalı, ideal olan ev oyun süresi ve sıklığı nedir, süreç içinde ebeveynler oyuna nasıl dahil olmalı, ebeveynlerin kullanacakları dil nasıl olmalı? vs. şeklinde) Dördüncü oturumdan sonra aileler çocuklarıyla her hafta 30 dakikalık özel oyun saati uygulamaya başlarlar ve kameraya kaydedilen bu özel oyun saati, seans içinde değerlendirilir. Yani terapiyi uygulayan ebeveyndir, terapist ise gözlemcidir. Bu anlamda geleneksel terapilerden farklı olarak, ebeveynin çocuğunun terapisti olduğu yenilikçi ve yaratıcı bir yaklaşım olan filial terapi, semptomatik değil, aile içi ilişkileri güçlendirmeyi hedefleyen bir yaklaşımdır.
Dijital iletişim ağlarının çeşitlenerek arttığı ancak aile içi iletişimin ironik biçimde giderek azalmaya başladığı günümüzde, ebeveynler olarak birbirinizin dilini anlamaya ihtiyacınız olduğu kadar çocuklarınızın dilini anlamaya da ihtiyacınız vardır. Bu noktada filial terapi kendinize ve çocuklarınıza verebileceğiniz uzun vadeli bir hediye olabilir.
