Muğla’nın yöresel ürün ve değerlerinin markalaşarak katma değer kazanması amacıyla çalışmalar yürüten Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) yedinci ürününe coğrafi işaret aldı. MUTSO’nun hizmet alanında bulunan Datça ilçesinin, cinsi ve aromasıyla fark yaratan Nurlu Bademi coğrafi işaretini alarak tescillendi. Datça Nurlu Bademi 1504 sayılı tescil numarası ile Türkiye’nin ve Muğla’nın coğrafi işaretli ürünleri listesine girdi. Datça Nurlu Bademi MUTSO’nun yedinci, Muğla’nın 29’uncu coğrafi işaretli ürünü oldu.
2018 yılında Muğla Saraylısı ve Muğla Köftesi, 2019 yılında Muğla Göce Tarhanası, 2020 yılında Muğla Beyaz Mermeri ve Kavaklıdere Cevizinin coğrafi işaretini alan MUTSO, 2023 yılının son çeyreğinde Muğla Sulu Kebabı ile Datça Nurlu Bademini Coğrafi İşaretli Ürünler listesine ekledi.
Konuya ilişkin açıklama yapan MUTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş, “Mücadelemizi Muğla’mızın değerlerine sahip çıkmak amacıyla sürdürüyoruz. Datça Nurlu bademinin hak ettiği değeri bulması amacıyla başlattığımız coğrafi işaret süreci tamamlanmış durumda. Datça Nurlu Bademimizin coğrafi işaretinin Datçalılar başta olmak üzere ilimiz için hayırlı olmasını diliyorum. Ancak sıklıkla dile getirdiğimiz üzere, bu tek başına bir başarı değil. Önemli olan, coğrafi işaret ile değeri tescillenen bu ürünlerimizi katma değer açısından hak ettiği noktaya taşıyabilmek. Bunun için tüm kurumlarımızın, paydaşlarımızın ve elbette ki üreticilerimizin sorumluluk alarak el birliği ile çalışması gerekiyor. Bir ürüne yada değere coğrafi işaret almak uzun ve detaylı bir süreç. Başvuru süreci devam eden Yayla Kavunu, Muğla Simidi ve Gökova Susamı gibi ürünlerimizin yanı sıra Coğrafi işaretli Muğla Çam Balımızın Avrupa Birliği Coğrafi İşareti alması amacıyla başvurumuza da başlattık. İlimiz için hayırlı olmasını diliyorum.”
DATÇA NURLU BADEMİNİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Datça Nurlu Bademi, coğrafi sınırda yetişen Prunus amygdalus Batsch türü bademlerdir. Dış kabuğu kahverengi renk ve tonlarında olup üç katmanlıdır. En dışta sert, nispeten kaygan, pütürlü ve delikli bir tabakası vardır. Orta kısmında süngerimsi görünümlü ama sert ve sağlam bir tabaka bulunur. Süngerimsi tabakanın içinde kökten uca doğru uzanan kanallar vardır. Dış kabuktaki delikler bu kanallara bağlı olup bademin gelişim sürecinde besin maddelerini taşır ve daha sonra da kabuğun hava almasına yardımcı olur.
Datça Nurlu Bademi nispeten büyük ve tatlıdır. Kabuğu oldukça serttir. Kabuğu sert, meyvesi bilinen örneklerden daha iri ve tatlıdır. Ağustosta diğer badem cinslerine göre 15 gün daha geç olgunlaşır. Datça Nurlu Bademi ağacı tatlı olan meyvesini zararlılardan korumak için kabuğunu kalınlaştırarak sertleştirir. Kabuğun sert olmasının nedeni kabuğun yapısında lignin polimerinin fazla olmasıdır. Ağacın kökleri toprağa derinlemesine gelişir, köklerin yatay ilerlemesi ise ağacın dallarının yayıldığı alan ile paralellik gösterir. Yetişkin bir ağacın boyu 3-5 m, eni 4-5 m, yaprakları ise 6-12 cm uzunluğunda bu yaprakların kenarları dişli, koyu renkli ve mızraksı yapıdadır. Datça Nurlu Bademinin dip kısmı tombul ve uca doğru sivridir.
Datça Nurlu Bademinin yetiştirildiği yerlerin kuzey ve güney hâkim rüzgârlarının etkisi altında olduğu alanlar istenir. Böylelikle bitkinin sıcak havalarda ihtiyaç duyduğu rutubeti alabilmesini, hem de döllenme sürecinde polen taşınımını kolaylaştırır. Toprağın taşlı, kızıl ve kırmızımsı toprak yapısında olması ise toprağa dikine gelişen köklere ilerleme olanağı sağlar. Coğrafi sınırın az yağışlı olması ve sıcak Akdeniz iklimine sahip olması; ağacın istenilen dikine büyümesini, fazla uzamamasını ve dallarının yaygın olarak gelişmemesini, aynı zamanda ağaç dallarının kırılgan özellik göstermesinde etkili olur.
Datça Nurlu Bademi; yaş badem, kabuklu kurutulmuş badem, çiğ badem içi ve kavrulmuş badem içi olarak tüketiciye arz edilir. Datça Nurlu Bademi uygun iklim ve yetiştiricilik koşullarında toplam yağ oranı %40-50 arasında değişiklik gösterir.
COĞRAFİ İŞARET NEDİR?
Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.