Acıbadem Beylikdüzü Cerrahi Tıp Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Leyla Yolar, günümüzde çocuklarda teknoloji bağımlılığına 3 – 6 yaş aralığında bile yaygın olarak rastlandığına dikkat çekerek, “Teknoloji bağımlılığının çok küçük yaşlarda görülmeye başlamasının sebepleri arasında ebeveynlerin iş veya diğer sorumlulukları nedeniyle çocukların internet ortamında daha fazla zaman geçirmelerine izin vermeleri ilk sırada yer alıyor. Diğer bir önemli faktör ise eğlenerek eğitme metotlarının ekran başında kalma sürelerini artırmasıdır.” diyor.
Bağımlılığa karşı üç kural çok önemli!
Çocuklarda teknoloji bağımlılığını önlemek için ebeveynlerin özellikle üç kurala çok dikkat etmeleri gerektiğine işaret eden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Leyla Yolar, “Almanız gereken ilk önlem, ekran süresini çocuğunuzun yaşına uygun olarak sınırlamak olmalı. Bu sınırları, uyku, ders çalışma ve sosyal etkinlikler için yeterli zaman bırakacak şekilde düzenlemelisiniz. Çocuğunuz 18 aylıktan küçükse ekrandan tamamen uzak tutmalısınız. 18 – 24 ay arasında ise süreyi sizin gözetiminizde 20 dakika; 2 – 5 yaş arasında ise maksimum bir saat ile sınırlandırın. Daha büyük yaşlardaysa yine mutlaka zaman sınırı oluşturun. Ebeveynler olarak teknoloji kullanımında çocuğunuza iyi bir rol model olmanız da çok önemlidir” diyor. Çocuğunuza cazip aktiviteler önermenizin de ikinci önemli kural olduğunu belirten Dr. Leyla Yolar, “Teknolojik cihazlar dışında zaman geçirmesini sağlamak için spor, dışarıda oyun oynama, resim ve müzik gibi çocuğunuzun ilgisine yönelik etkinlikler konusunda onu teşvik edin. Üçüncü kural ise çocuğunuzu sanal ortamda karşılaşabileceği zorbalıklar ve uzun süre ekran kullanımı nedeniyle gelişebilecek olan sağlık problemleriyle ilgili bilinçlendirmek olmalıdır” diyor.
Teknoloji bağımlılığının artmasına paralel olarak çocuklarda göz hastalıkları, obezite, duruş bozuklukları ve ruhsal problemlerin daha yaygın görüldüğüne işaret eden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Leyla Yolar, ebeveynlere önemli öneriler ve uyarılarda bulundu!
GÖZ BOZUKLUKLARI
Uzun süre ekrana bakmak göz kaslarının normalden daha fazla çalışmalarına neden oluyor. Zira, gözler ekrana odaklandığında göz kasları sürekli olarak kasılıp gevşemek zorunda kalıyor ve bu durum göz yorgunluğuna yol açabiliyor. Gözlerde ağrı, yanma, batma, kuruluk, sulanma ve kaşıntı, bulanık görme ile sık göz kırpma, göz yorgunluğunun belirtileri arasında yer alıyor. Bu tablo da ileride miyopi gibi kalıcı göz sorunlarına veya fotofobi olarak adlandırılan aşırı ışık duyarlılığı ve parlak ortamlarda rahatsızlık hissine neden olabiliyor.
Nasıl önlem almalıyız?
Bilgisayar ekranının göz hizasının biraz altında olmasına ve yaklaşık 60 cm uzaklıkta bulunmasına dikkat edin.
İyi bir aydınlatma sağlayın, örneğin aşırı parlak ışık veya karanlık ortamlardan kaçının.
Ekran filtreleri kullanın.
En az yılda bir kez olacak şekilde düzenli göz muayenelerini yaptırın.
POSTÜR BOZUKLUĞU
Çocukların dijital teknolojik cihazlarla erken yaşlarda tanışmaları ve onları kontrolsüz şekilde uzun süre kullanmaları postür bozukluğuna neden olabiliyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Leyla Yolar, büyüme ve gelişimdeki hızdan dolayı omurgadaki değişmelerin en fazla okul çağında oluştuğunu vurgulayarak, “Cep telefonu, tablet ve bilgisayar kullanımı nedeniyle uzun süre hatalı pozisyonda kalmak; kaslarda gereksiz kasılmanın yanı sıra omuz, sırt ve boyun kaslarındaki spazmı tetikleyebiliyor. Ayrıca biyomekanik işlevlerin etkinliğini azaltabiliyor ve yumuşak dokuları zayıflatabiliyor. Bunların yanı sıra dirsek, el ile el bileğinde ağrıya ve bunun sonucunda hareket kısıtlılığına yol açabiliyor. Çok daha önemlisi devamlı öne doğru eğilmek ve uzun süre aynı pozisyonda kalmak ilerleyen zamanlarda omurgada kamburluğa neden olabiliyor” diyor.
Nasıl önlem almalıyız?
Ergonomik masa ve çalışma koltuğundan faydalanın.
Kambur duruşu önlemek için ortopedi hekimlerine danışarak bel ve sırt korseleri kullanabilirsiniz.
Her 30 dakikada bir mola verdirin ve kaslarını esnetmeye yönelik kısa bir yürüyüş veya pozisyon değiştirme gibi dinlenme egzersizleri yaptırın.
RUHSAL SORUNLAR
Teknoloji bağımlılığı çocukların ruhsal sağlıklarını da olumsuz yönde etkileyebiliyor. Özellikle sanal oyun bağımlılığı olan çocuklarda; depresyon ile anksiyete, odaklanma problemleri, özgüven eksikliği, sosyal gelişimin gerilemesi, konuşma bozuklukları ve saldırgan davranışlarda bulunma gibi sorunlar sık görülüyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Leyla Yolar, 3-6 yaş aralığındaki çocukların ekrana 15-20 dakika odaklanmalarının yeterli olduğunu belirterek “İnternette bu sürenin aşılması zamanla çocuklarda dikkat eksikliğine yol açabiliyor. Fazla kullanım durumunda yüz yüze iletişim becerileri azalırken sosyal gelişimleri de zayıflayabiliyor. Ayrıca sanal ortamda karşılaşabilecekleri zorbalıklar yüzünden çocuklarda içe kapanıklık, yalnızlık hissine kapılma, depresyon veya anksiyete gibi ciddi sorunlar gelişebiliyor” diye konuşuyor.
Nasıl önlem almalıyız?
Teknolojik araç kullanımında yaşına uygun kota ile sınır oluşturun ve buna uymaya özen gösterin. Zaman ve içerik konusunu mutlaka takip edin. Çocuğunuzu internetten uzaklaştırmak için sosyal mecralar dışında da eğlenebileceği alternatif aktiviteler planlamanız faydalı olacaktır. Düzenli yapacağı fiziksel aktiviteler çocuğunuzun stresini azaltacak, ruhsal gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Dolayısıyla çocuğunuza ilgi duyduğu bir spor dalı, doğa yürüyüşleri veya arkadaşlarıyla birlikte sosyal becerilerinin de gelişeceği etkinlik önerilerinde bulunabilir, hobi edinmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca aile içindeki iletişimi ve birlikte geçirdiğiniz zamanı artırmanız çocuğunuzun ruhsal ve zihinsel gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır.
OBEZİTE
Teknoloji bağımlılığının çocuklarda yol açtığı sorunlardan biri de çağımızın önemli bir hastalığı olan obezite. Ekran başında geçen sürenin artması nedeniyle fiziksel aktivitenin azalması, psikososyal problemler ile uyku sorunlarının yaşanması, beslenme düzeninin bozulması ve reklamlara maruz kalma sonucunda sağlıksız besin tüketiminde artış gibi birçok faktör obezite açısından risk oluşturuyor.
Nasıl önlem almalıyız?
Günde en az bir saat egzersiz yapmasını sağlayın ve fiziksel aktivitesini arttırın.
Günlük aktiviteler ve yeme alışkanlıklarıyla ilgili sabit rutinler oluşturun.
Yatak odasında tablet, cep telefonu ve televizyon bulundurmayın.