Muhakkak ki karşımıza çıkan insanları pek çok farklı özelliklerini dikkate alarak kategorilendirebiliriz.
Halbuki ne çok isterdim biraz önce kurduğum yukarıdaki cümleyi kurmamış olmayı. Zira bazı canlılar çeşitlendikçe işler daha da karmaşık bir hal alabiliyor. Bu canlılardan biri de insan olsa gerek.
Özünde iyilik olan insan canlılarının karşınıza çıkmasını temenni ederek iki tip insandan bahsetmek istiyorum.
Biri termometre gibi olan, diğeri de termostat gibi olanından.
Steve Goodier "Termostat ve termometre arasında fark vardır”der. "Termometre sıcaklık ölçer; ama yaptığı ölçü ile ilgili hiç bir şey yapmaz. Oysa termostat sıcaklığı ölçmekle kalmaz, ona göre tepki verir; sıcaklık yüksekse ısıtma işlemine son verir; sıcaklık düşükse ısıtma işlemini yeniden başlatır. Termometre edilgen, termostat ise etkin bir aygıttır. İkisinin de konusu sıcaklık olmasına karşın, sıcaklık konusunda sadece termostat tepki verir”.
Öte yandan termometrenin derecesi artan sıcaklıkla birlikte hemen artar, düşen sıcaklıkla da hemen düşer.
Bazı insanlar aynı bir termometre gibidir. Kendi duygularında kalmayı beceremezler mesela. Örneğin; karşısındaki insan sinirli olduğu için ona sesi yükseltirse, o da sesini yükselterek karşılık verir. Karşı tarafın duygusunu alır ve o duyguda tepki vermeye başlar. Bu da ilişkiyi çıkmaza sokar. Pek çok kişinin bu çıkmazda olmasının sebebi de budur aslında. Kendi duygusunun farkına varmamak, karşısındakinin duygusunu ve üslubunu alıp kabul etmek. Durum böyle olunca bir kısır döngünün içinde kendinizi bulmanız neredeyse kaçınılmazdır.
Bir de termostat gibi olanlar vardır, sıcaklığı sabit tutanlar. Bu insanlar kendi duygularının farkındadırlar. Termometre gibi kendi oto kontrolleri dışında davranan, edilgen değil kişiler etken kişilerdir. Sıcaklığı sabit tutma gibi bir çabaları vardır çünkü.
Bunun çoğu zaman hiç de kolay bir durum olmadığının farkındayım. Ama kendinize “şu anda benim duygum ne? Bu benim duygum mu yoksa karşı tarafın duygusu mu? Bu tepki benim tepkim mi yoksa karşı tarafın tepkisinin bendeki yansıması mı?” gibi sorular sormayı alışkanlık haline getirebilirseniz eğer, en büyüğünden en küçüğüne kadar daha sağlıklı bir iletişim kurulacağından emin olabilirsiniz. Zira filial terapide ailelerden özellikle istediğimiz şeydir, bir termostat gibi olmaları. Çünkü termostat tipi ebeveynler çocuğun kızgınlığını, üzüntüsünü kendi duygusunda kalarak anlayabilendir. Termometre tipi ebeveyneler ise çocuğun kızgınlığının altında yatan sebebi anlamadan, çocukla birlikte kızandır.
Peki ya siz hangisisiniz?