Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Taki Güler, doğal taşların ihracatında ülke ekonomisine en çok katkı sağlayan mermerin, üretimi sürecinde açığa çıkan atıklarının ekonomiye kazandırılmasının önemli bir kalem olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Güler, “Mermer işleme tesisi atığı olan mermer çamuru, çevresel olumsuz etkisi en yüksek olan mermer madenciliği atığıdır. Bu atıklar bertaraf edilmek yerine ekonomiye kazandırılarak çevresel olumsuz etkileri sınırlandırılmalıdır” dedi.
PROF.DR. TAKİ GÜLER
Muğla, Türkiye'nin mermer üretiminin yaklaşık yüzde 20'sini gerçekleştiriyor. Kentten 60 ülkeye mermer ihraç edilirken, "beyaz altın" olarak adlandırılan mermer, yaklaşık 10 bin kişiye iş imkânı sağlıyor.
Muğla ve ilçelerindeki 120 civarında mermer ocağı ve 140 civarında fabrikada yaklaşık 10 bin kişi istihdam ediliyor. Taşıma, bakım, sanayi, malzeme ve işçilik alanlarıyla birlikte toplamda yaklaşık 60 bin kişi bu sektörden geçimini sağlıyor.
Mermer üretiminin yoğun olarak yapıldığı bölgelerde yaşayan halk, iş olanakları açısından büyük avantaj sağlıyor. Herkes yaşadığı köyde veya ilçede istihdam edilebilir durumda.
- Mermer Atıkları Doğru Şekilde Kullanılmalı
Prof. Dr. Güler, mermer atıklarının çevresel etkilerine de dikkat çekerek, bu atıkların değerlendirilmesinin hem ekonomik hem de çevresel açıdan önemli olduğunu vurguladı.
“Mermer atıkları doğru şekilde değerlendirildiğinde, hem çevreye olan olumsuz etkileri azaltılır hem de ekonomiye katkı sağlanır,” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Güler, mermer madenciliği atıklarının, blok ve mermer plaka olarak ekonomiye kazandırılan kısmından daha fazla olduğuna dikkat çekerek önemli kısmı iri boyutlu mermer ocağı pasa atığı olmak üzere, madenciliği yapılan mermerin yaklaşık yüzde 90-95’inin atık olarak açığa çıktığını belirtti.
MERMER PASALARININ (ATIKLARININ) ATILDIĞI BİR BÖLGE ( MUĞLA / MENTEŞE)
MERMER PASALARININ (ATIKLARININ) ATILDIĞI BİR BÖLGE ( MUĞLA / YATAĞAN)
Taki Güler, “Mermer ocaklarından çıkan bloklar, mermer işleme tesislerine nakledilir ve mermer işleme tesislerinde plaka halinde kesilirler. Bu kesim işlemi sonunda, kullanılan ekipman, kullanılan testerelerinin kalınlığı, üretilen plakaların ebadı ve kalınlığı ile taşın çatlak yapısına bağlı olarak bu bloklarında yüzde 15-50'si çamur formunda mermer kesim atığı olarak açığa çıkmaktadır. Çamur formunda çıkan atıkların, tane boyutunun çok küçük ve toplam yüzey alanının fazla olmasından dolayı çevresel olumsuz etkileri mermer ocaklarında açığa çıkan iri boyuttaki pasaya oranla daha dikkat çekicidir” dedi.
- 2018 Yılında Muğla Büyükşehir Belediyesiyle birlikte çalıştay düzenledik
2018 YILINDA MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ÖNCÜLÜĞÜNDE YAPILAN ÇALIŞTAYDAN BİR FOTOĞRAF
2018 yılında düzenlenen Mermer çalıştayına da değinen Prof. Dr. Güler atıkları değerlendirmede istenilen düzeyde adımların atılamadığını belirterek;
“Çalıştayımızda ortaklarımız üniversitemizle birlikte, Muğla Büyükşehir Belediyesi, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası ve Mermerciler Derneğiydi. Destekleyen kuruluş olarak da Valiliğimiz çalıştaya katılmıştır. Tüm mermercilerimizi davet ettik. Onlar geldiler. Dışarıdan hocalarımız geldi, onları davet ettik.
Sorunumuzu ortaya koyduk.
Birincisi, ocaklardaki pasalardan kaynaklı çevre kirliliği. Bu daha çok görüntü kirliliği şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
İkincisi de mermer işleme tesislerinde çamur formunda açığa çıkan atıklardan kaynaklı kirliliktir.
MERMER PASALARININ (ATIKLARININ) ATILDIĞI BİR BÖLGE ( MUĞLA / MENTEŞE)
Bunların bertarafına ve değerlendirilmesine yönelik neler yapılabilir? Onlar tartışıldı.
Çalıştayda değerlendirilen konular kitap haline getirilerek Valiliğimize, Belediyemize ve Mermercilere sunuldu. Sorunların nasıl çözüleceği tartışıldı. Sektör temsilcileri ile sorunların çözülmesi konusunda çalıştay sonrasında birçok temasımız oldu. Onlar üniversitemizi ziyaret ettiler, biz de onlara ziyaretler gerçekleştirerek mermer atıklarının değerlendirilmesine yönelik çözüm geliştirilmesi konusunda bilgi alışverişinde bulunduk.
Ama özellikle lojistik sorunlardan dolayı, beklediğimiz düzeyde adımlar atılamadı.
- Atıklar acilen ekonomiye kazandırılmalı
Atıkların değerlendirilmesi için uygun alt yapının oluşturulması gerektiğine de değinen Prof. Dr. Güler;
“Mermer çamuru, çevresel etkisi en dikkat çekici olan atıktır. Yaptığımız çalışmalar bu atıkların 100 mikrometreden küçük ve reaktif yüzey alanının çok yüksek olduğunu göstermiştir. Mermer çamuru, yerüstü-yeraltı sularını kirletme, solunabilir hava kalitesinin düşürme ve stoklandığı bölge civarında toprak verimliliğini düşürme potansiyeline sahiptir. Buna karşın tane boyut dağılımından dolayı özellikle kağıt, plastik, kauçuk, boya ve benzeri üretiminde dolgu malzemesi olarak kullanılabilir. Ayrıca mermer çamurunun yüzde 90’ı 45-50 mikrometreden küçük olduğu için termik santral baca gazı artıma sistemlerinde de kullanılabilecek boyut dağılımına sahiptir.
MERMER PASALARININ (ATIKLARININ) EKONOMİYE KAZANDIRAN BİR ENTEGRE TESİSİ ( DENİZLİ / DENİZLİ ÇİMENTO )
Bertaraf alanları oluşturmak yerine katma değer oluşturmak amacıyla mermer atıklarını işleyecek fabrikaların kurulması gerektiğini düşünüyorum. Mermer çamur atıklarının, özellikle pvc gibi plastik ve kauçuk üretiminde dolgu malzemesi olarak kullanmak üzere kaplanmış kalsite dönüştürülmesi amacıyla uygun altyapının oluşturulması mümkündür. Bu tür girişimler büyük boyutlu sermaye isteyen yatırımlardır. Bu tür yatırımların desteklenerek atıkların ekonomiye kazandırılması ile mermer madenciliğinin çevresel etkilerinin sınırlandırılması mümkündür. Bu destekler mermer madenciliğinin gelişimine, madenciliğin ülke ekonomisine katkısının artmasına ve dolayısıyla toplumsal refaha da katkı sağlar.
Mermer ocaklarında çıkan iri boyuttaki pasa atıklar ise kırılarak yollara serilip yol yapımında kullanılabilir. Ayrıca mıcır tesislerinde, çimento fabrikalarında, beton katkısı olarak ta mermer ocak moloz atıkları kullanılabilir.
MERMER PASALARININ (ATIKLARININ) EKONOMİYE KAZANDIRAN BİR TESİS ( MUĞLA / YATAĞAN)
Biz Üniversite olarak, mermer madenciliğinin ve mermer atıklarının çevresel etkilerinin sınırlandırılması, mermer madenciliğinin gelişimi, sürdürülebilir madencilik uygulamaları için projelerin oluşturulması ve uygulanması süreçlerinde sektör paydaşlarımızın her zaman yanındayız. Bizden bilimsel destek talep eden sanayicilerimize kapılarımız sonuna kadar açıktır. Yeter ki mermer madenciliğinin çevresel etkilerini sınırlandıracak adımlar atılsın, yeter ki bu atıkları ekonomiye kazandıralım.
- Fanatik çevreciliği kabul etmiyorum
Prof. Dr. Güler maden sahalarında yapılan çevreci eylemlerine de değinerek;
“Çevreyi gözetmemiz gerekiyor. Ben bunu her zaman söylüyorum. Çevreye rağmen, insana rağmen madencilik yapılmaz. Madencilik yapılıyorsa, toplum yararına olması lazım. İnsanların yaşam kalitesini asgari düzeyde etkilemesi lazım. Yaşanılabilir bir çevrede toplum yararına madencilik yapmak zorundayız.
Fakat fanatik çevreciliği kabul etmiyorum. Madencilik madenin bulunduğu yerde yapılır. Eğer bu bölgenin bu madene ihtiyacı varsa, eğer ülke çıkarları bu madencilik uygulamasını gerektiriyorsa madencilik yapılır. Eğer sürdürülebilir bir uygulamaysa madencilik yapılır.
Hiç kimse hiçbir mühendislik uygulamasının çevresel etkisi yoktur diyemez. Kimya, makine, inşaat, ziraat, metalurji ve benzeri tüm mühendislik uygulamalarının çevresel etkisi illaki vardır. Mühendislik uygulamaları sürdürülebilir olmak zorundadır.
Mühendislik uygulamaları, toplumun çıkarlarına uygunsa gerçekleştirilir. Madencilikte de durum aynıdır. Bölge insanının madencilik faaliyetinden kaynaklı olası mağduriyeti ve kayıpları giderilmeden, bölge halkına rağmen madencilik gerçekleştirilmemelidir” şeklinde konuştu.
