Öğrencilerin okulda başarılı olmasının yanı sıra büyüme ve gelişmeleri için de sağlıklı beslenmeleri gerekmektedir. Bu konuda ailelere ve öğretmenlere büyük görev düşmektedir. Çünkü okul çağındaki çocuklar hayatlarının sonuna kadar devam edecek beslenme alışkanlıklarını bu yıllarda edinirler.
Çocukların beslenme alışkanlıkları, zamanla toplumun beslenme alışkanlığına dönüşür. Anne karnında başlayan beslenme; bebeklik, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık dönemi şeklinde devam eder. Çocukluk yıllarında edinilen doğru beslenme alışkanlıkları sayesinde birey sağlıklı bir yetişkinlik ve yaşlılık geçirir. Çocuk, beslenme konusunda da ilk eğitimi ailesinden alır, ilk alışkanlıklarını ailesinden kazanır. Okul döneminde sosyalleşme süreçlerine aktif olarak katılmaya başlayan çocukların beslenme davranışları da bu dönemde şekillenmektedir.
Çocuklarınıza Besin Piramidini Öğretin
2 yaşından büyük çocuklar için besin piramidi sağlıklı ve dengeli beslenmek için bir rehberdir. Gençler ve yetişkinler de sağlıklı beslenmek için besin piramidine ihtiyaç duyarlar. Çocukların büyümesi, gelişmesi, okuldaki başarısı için özel besinlere değil, besin öğelerine ihtiyacı vardır. Bu besin öğeleri ebeveynlerin tükettiği besinlerin aynısıdır, yalnızca miktarları farklıdır.
Besin piramidine uymak farklı besinleri, yeterli ve dengeli bir şekilde tüketmeye olanak sağlar. Bu durum çocuklara enerji sağlamanın yanında, onların ihtiyaç duydukları protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve minareleri de almalarını sağlar.
Öğrenciler için Besin Piramit Porsiyonları
Okul çağı çocuklarının enerji ihtiyaçları yaş, cinsiyet, büyüme oranı, fiziksel aktivite seviyesi ve vücut büyüklüğüne göre değişmektedir. Bütün çocukların besin piramidindeki 5 besin grubundan belli miktarda tüketmesi gerekmektedir. Birçok okul çağı çocuğu günde 1800-2200 kalori arasında enerjiye ihtiyaç duyar.
Besin piramidi sağlıklı bir yemek için bize şu 3 mesajı verir:
- Çeşitlilik sağla.
- Dengeli beslen.
- Yeterli miktarda besin tüket.
Piramitteki porsiyonlar kişilere göre farklılık gösterir:
- 7-10 yaş çocukların günlük enerji ihtiyacı 2000 kalori,
- 11-14 yaştakilerin 2500 kaloridir.
- 15-18 gençler için bu değer 2800 kaloridir.
Bunlar ortalama değerlerdir. Bazı çocuklar için daha az veya daha fazla olabilir. Örneğin, spor yapan çocuklar için bu değerler daha fazladır.
Beslenmede Çeşitlilik Sağlamak Çocuklar için Niçin Önemlidir?
- Ekmek, tahıllar ve makarna B vitamini, demir, posa ve mineral içerir. İyi bir karbonhidrat kaynağı olan bu besinler, çocukların beyin fonksiyonları, fiziksel aktiviteleri için gerekli olan enerjiyi sağlar.
- Meyveler; çocukların cildi, göz ve diş eti sağlığı için gereken A ve C vitaminini; potasyum ve diğer mineralleri sağlar. Çocukların şeker isteklerini doğal şeker içeren meyveler ile giderin.
- Sebzeler A vitamini (beta karoten), C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Çocuklarınızın büyüme ve gelişmesi için onlara sebzeleri sevdirin.
- Sebzeler A vitamini (beta karoten), C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Çocuklarınızın büyüme ve gelişmesi için onlara sebzeleri sevdirin.
- Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller, fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar güçlü kaslar, sağlıklı bir vücut için gerekli olan protein, demir, B vitaminleri ve bazı minareleri içerir. Öğrenciler yumurtayı kahvaltıda, et çeşitlerini öğünlerde, kuru yemişleri de ara öğünlerde dengeli bir şekilde tüketmelidir.
- Yağlar ve şeker grubu besinleri aşırıya kaçmadan çocuklarınızın öğünlerini eğlenceli hale getirmek için kullanabilirsiniz.
İyi Beslenmiş Bir Çocuk Öğrenmek için Hazır Demektir
Sağlıklı ve zinde olan çocuklar, öğrenmeye hazırdır. Besinler vücudun ihtiyacı olan enerjiyi sağlar. Beynin çalışması için gerekli olan glikoz, karbonhidrat kaynakları ile vücuda girer. Çocukların okul başarısı için ihtiyacı olan besinleri dengeli bir şekilde tüketmesi önemlidir. Şiddetli besin öğesi yetersizlikleri öğrencilerde öğrenme üzerine dikkat dağınıklığı, algılamada ve öğrenmede güçlük, yorgunluk gibi olumsuz etkiler oluşturabilmektedir.
Öğrencinin altın öğünü: Kahvaltı
Yapılan çalışmalarda kahvaltı yapan öğrencilerin daha başarılı oldukları, daha geç yorgunluk hissi yaşadıkları ve özgüven sahibi oldukları gözlenmiştir. Kahvaltı yapan öğrenciler; derslere daha çok katılır, problemleri daha kolay çözer ve derse daha iyi odaklanırlar. Ayrıca kahvaltı yapan çocuklarda obezite görülme oranı daha azdır.
Öğrenciler için Hazırlanacak Basit Kahvaltı Örnekleri
● Kaşarlı veya beyaz peynirli tost, ceviz ve süt
- Muz parçaları ve ceviz eklenmiş tahıl ürünleri ve süt
- Tam buğday ekmeği veya bazlama üzerine sürülmüş fıstık ezmesi ve süt
- Haşlanmış yumurta, domates, salatalık, yeşillikler, pekmez ve taze sıkılmış meyve suyu
- Yarım simit, peynir parçaları ile maydanoz, biber yeşillikler ve taze sıkılmış meyve suyu
- Tam buğday unundan yapılan krakerler arasında eklenen elma ve peynir dilimleri
- Bir gece önceden kalan makarna veya spagetti ile peynir dilimleri
- Meyve, muz, kuru üzüm, çilek, bal ve süt eklenmiş yulaf ezmesi
Okulda Sağlıklı Beslenme
Öğrenciler günün büyük bir bölümünü okulda geçirmektedir. Bu sürede okulun başlama saatine göre kahvaltı, sabah ara öğünü, öğle yemeği, ikindi ara öğünü gibi öğünler okulda geçirilmektedir. Çocuklar ve gençler için okulda sağlıklı beslenme sağlıklı seçimler ile mümkündür.
Evden Okula Yemek Götürme
Daha çok ilk ve ortaokul seviyesindeki öğrenciler, okulda yiyeceği besinleri evlerinden taşırlar. Beslenme çantası ile taşınan besinlerde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Anneler, çocuklara pratik ve yemesi zevkli besinlerin yanı sıra sağlıklı, güvenilir, besleyici olan besinleri hazırlamalıdır. Beslenme çantası da hijyen açısından her zaman temiz olmalı, kanserojen madde içermemelidir. Kolay bozulabilecek ürünler beslenme çantası için uygun olmaz.
Beslenme Çantasında Neler Olmalı?
Beslenme çantasında çocuğun kolaylıkla tüketebileceği besinler olmalıdır.
Örneğin;
- Sandviçler,
- Çiğ sebze dilimleri (havuç, salatalık, domates, yeşilbiber),
- Krakerler,
- Peynir dilimleri,
- Örgü peynir,
- Bütün bir meyve,
- Hazır puding,
- Yulaflı kurabiyeler veya evde hazırlanmış kekler gibi.
Bu maddeleri uygulamaya başlarsak, zamanla çocukların sağlıksız seçimleri terk ettiğini, sağlıklı seçimlere yöneldiğini, paketli gıdalar yerine anne yemeğini tercih ettiğini görebiliriz. İhtiyacımız olan biraz sabır ve özveri!
Tüm çocuklara başarılı, sağlıklı, zinde bir okul yılı dilerim!