Muğla ekonomisine yön veren turizm sektörü başta olmak üzere sektörlerin ve Oda üyelerinin ortak sorunlarının, çözüm öneriyle birlikte ele alındığı müşterek toplantıda, MUTSO tarafından hayata geçirilen Karia Yolu’nun geliştirilmesi ve tanıtım çalışmaları başta olmak üzere Göcek-Dalaman koylarında ve kıyılarında marinaya dönüştürülmesi planlanan mapa, şamandıra, tonoz projesi de görüşüldü.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde faaliyet gösteren Muğla Odaları ve Borsası 40’ıncı Müşterek Toplantısı Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası (FTSO) ev sahipliğinde 11 Nisan 2025 Cuma günü Fethiye DSİ Toplantı Salonu’nda gerçekleştirildi.
Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası (FTSO) Meclis Başkanı Kemal Hıra ve Yönetim Kurulu Başkanı Osman Çıralı’nın ev sahipliği yaptığı toplantıya Muğla Milletvekilleri Metin Ergün ve Yakup Otgöz ile Fethiye Kaymakamı İsmail Hakkı Ertaş, Fethiye Belediye Başkan Yardımcısı Oğuz Bolelli, Seydikemer Belediye Başkan Yardımcısı Mustafa Karakuş, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) Meclis Başkanı Hüseyin Özcan Koray, Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş, Muğla Ticaret Borsası Meclis Başkanı Uğur Özen, Yönetim Kurulu Başkanı Hurşit Öztürk, Marmaris Ticaret Odası (MTO) Meclis Başkanı Zekiye İpci, Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu Ayhan, Bodrum Ticaret Odası (BODTO) Meclis Başkanı İlhan Ersan, Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Serdar Kocadon, Milas Ticaret ve Sanayi Odası (MİTSO) Meclis Başkanı Mustafa Yüksel, Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, İMEAK Deniz Ticaret Odası Fethiye Şubesi Meclis Başkanı Onur Ugan, Yönetim Kurulu Başkanı İlkay Tugay, Bodrum Şubesi Meclis Başkanı Uğur Soyken, Marmaris Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Halil Bağlı ile Muğla Odaları ve Borsasının Meclis, Yönetim Kurulu üyeleri ve genel sekreterler katıldı.
Toplantıda MUTSO adına Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Ferudun Öztürk ve Mehmet Çahan, MUTSO Yönetim Kurulu Üyeleri Ömer Öcal, Selma Ünal, Hasan Şahin, Mustafa Murat Can, N. Fatih Dağdelen, Onur Akça ve MUTSO Genel Sekreteri Elvan Kocagöz hazır bulundu.
Toplantı FTSO Meclis Başkanı Kemal Hıra ve FTSO Yönetim Kurulu Başkanı Osman Çıralı’nın konukları karşılama hitabı ile baladı. Program protokol açış konuşmalarının ardından odalar ve borsa başkanının gündem maddelerine ilişkin konuşmaları ile devam etti.
Milletvekili Otgöz: ”Sonuç raporu bizim başucu defterimiz olacak”
Açılış konuşmalarında daha sonra kürsüye Muğla AK Parti Milletvekili Yakup Otgöz ise 40’ıncı kez yapılan Muğla Odaları ve Borsası Müşterek toplantısının önemine değinerek, “Muğla odaları olarak 4 ayda bir biraraya geliyorsunuz tek vücut oluyorsunuz Muğla’nın sorunlarını dertlerini dile getiriyorsunuz, tebrik ediyorum ve emeği geçenlere ayrı ayrı teşekkür ediyorum.” diyerek sözlerine başladı. Otgöz, “Muğlamız için geniş kapsamlı toplantı yapmak, sorunları ortaya koymak, çözüm ortaya koymak, proje geliştirmek önemli. Ama en önemlisi bu toplantıdan çıkan sorunları takip etmek ve Muğlamıza en iyi hizmetleri kazandırmak hepimizin en büyük görevi olmalıdır. Toplantı sonrası hazırlanacak olan sonuç raporu bizim başucu defterimiz olacak, çalışmalarımızda bize yol gösterici olacak.” şeklinde konuştu.
Muğla iş dünyasının sorunlarının çözüm önerileriyle birlikte ele alındığı müşterek toplantıların çok kıymetli platformlar olduğunu vurgulayarak konuşmasına başlayan Muğla İyi Parti Milletvekili Metin Ergün ise konuşmasında, Muğla’nın doğal ve kültürel zenginliğinin ekonomiye yansımasının potansiyelinin çok altında olduğunu kaydetti. Ergün, konuşmasında Muğla’nın imar sorunu başta olmak üzer yapılaşma baskısı, trafik, elektrik, su gibi alt yapı sorunlarının yanı sıra tarımda yüksek girdi maliyetleri, markalaşma ihtiyacı gibi çözüm bekleyen sorunlarına değinerek, “Muğla siyaset üstüdür ve öyle de olmalıdır. Muğla’nın tüm sorunlarını ve bu toplantıda dile getirilen sorunları Ankara’da da gündeme getireceğim.” diye konuştu.
Toplantının açılışında konuşan Fethiye Kaymakamı İsmail Hakkı Ertaş, Fethiye’nin turizmde marka kent olduğunu belirterek, önceliğin kaliteli turizm ve turizmin 12 aya yayılması olduğunu söyledi. Ertaş, “Fethiye’de özellikle turizm sezonunu 12 aya yaymak için mücadele vermemiz ve yaz sezonunu uzatmamız gerektiğine inanıyorum. En önemli özelliğimiz destinasyon çeşitliliğimizin çok fazla olması. Likya Yolu, Babadağ, Göcek, Ölüdeniz hepsi ayrı bir destinasyon. Hiçbir yerde olmayan zenginliğimiz var. Turizmin her yönüyle ele alınacağı ve sorunların konuşulacağı bu toplantımızın hayırlı olmasını diliyorum.” dedi.
Hıra: “Muğla olarak, TOBB camiasına örnek olduk”
Müşterek toplantının açılışını gerçekleştiren FTSO Meclis Başkanı Kemal Hıra, Muğla odaları ve borsasının, birlik beraberlik içinde istikrarlı olarak, 2006 yılından bu yana gerçekleştirdiği müşterek toplantılarıyla TOBB camiasında örnek olarak gösterildiğini hatırlattı.
Hıra, “Muğlamızın, üyelerimizin ve bölge ekonomisinin nabzının tutulacağı müşterek toplantımıza katılarak şeref veren Sayın Milletvekillerimiz ve Sayın Kaymakamımıza teşekkürlerimi sunuyorum. Muğla iş dünyasının temsilcileriyle bir araya gelerek bizi dinlemeleri, bizler için çok anlamlı. Muğla ekonomisi ve turizmi, tanıtımı için çözümün parçası olan ve uyum içinde çalışan tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.” diye konuştu.
Çıralı: “Kıyılarımız koylarımız en büyük hazinemiz”
Toplantının açış konuşmasını yapan FTSO Yönetim Kurulu Başkanı Osman Çıralı, Muğla Odaları ve Borsası yöneticilerini Fethiye’de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti vurgulayarak, “Muğla Odaları ve Borsası olarak her zaman birlik ve beraberlik içinde çalışıyor, 4 ayda bir düzenli olarak gerçekleştirdiğimiz müşterek toplantılarımızla, Muğla’mızın, sektörlerimizin ve üyelerimizin ortak sorunlarını, çözüm öneriyle birlikte ele alıyor, çözümü için ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunuyoruz. Bu birlikteliği ve tek ses olmamızı çok önemsiyor, bize güç veren beraberliğimizin sürekliliğini diliyorum. Öte yandan bizim ilettiğimiz talepleri alarak, çözümü için harekete geçen başta milletvekillerimiz, valimiz, kaymakamlarımız ve belediye başkanlarımız olmak üzere tüm yetkili kurum ve kuruluşlarımızın yetkililerine teşekkür ediyorum.” diye konuştu.
Toplantı Muğla Odaları ve Borsası koordinatörü olan MUTSO Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş’un konuşmasıyla devam etti. Karakuş Türkiye’nin en uzun trekking parkuru olan ve MUTSO tarafından hayata geçirilen Karia Yolu ile ilgili faaliyetlerin sürdüğüne ve bunların geliştirilmesi ve tanıtımının artırılmasına yönelik açıklamada bulundu. Karakuş şunları kaydetti: “Bugün burada sizlerle bir araya gelmekten büyük bir memnuniyet duyuyorum. Muğla Odaları ve Borsası Müşterek Toplantısı’na ev sahipliği yapan Fethiye Ticaret ve Sanayi Odası’na nazik misafirperverlikleri için içten teşekkürlerimi sunuyorum. Hedefimiz olan Muğla’nın ekonomik, kültürel ve turistik potansiyelini daha da ileriye taşımaya yönelik attığımız her adımın son derece kıymetli olduğuna inanıyorum. Bu çerçevede, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası olarak öncülüğünü üstlendiğimiz ve ilimizin turizm çeşitliliğine önemli katkılar sağlayan Karia Yolu’nun son durumu ve yapılacak çalışmalarla ilgili sizleri bilgilendirmek istiyorum. Bildiğiniz üzere; Karia Yolu Projesi, 2012 yılında Odamızın öncülüğünde başlatılmış, Güney Ege Kalkınma Ajansı’nın hibe desteğiyle hayata geçirilmiş ve 2013 yılında Muğla’daki odalarımızın iş birliğinde tamamlanarak açılmıştır. Yaklaşık 850 kilometre uzunluğundaki Karia Yolu, Türkiye’nin en uzun yürüyüş rotası olma özelliğini taşımaktadır. Rota; Bozburun Yarımadası, Datça Yarımadası, Gökova Körfezi ve İç Karia olmak üzere dört ana bölümden, ayrıca Muğla çevresini kapsayan bir ek bölümden oluşmaktadır. Aydın’ın Çine ilçesinden başlayarak Muğla'nın tüm yarımadalarını içine alan bu güzergâh, tarihi patikaları, el değmemiş koyları, özgün mimariye sahip köyleri, antik kentleri ve doğal güzellikleri bir araya getiren eşsiz bir kültür rotasıdır. Bu süreç içerisinde sadece unutulmaya yüz tutmuş antik patikaları gün yüzüne çıkarmakla kalmayıp; aynı zamanda güzergâh boyunca onarımlar yaptık, binlerce yönlendirme işareti ve tabela yerleştirerek yolu turizme kazandırdık. Böylelikle Muğla, klasik deniz-kum-güneş turizminin ötesine geçerek doğa ve kültür turizmiyle anılan bir destinasyon haline gelmiş oldu. Karia Yolu; yürüyüş, bisiklet, kano, sörf, tırmanış ve doğa kampı gibi pek çok doğa sporu için elverişli bir altyapıya sahip. Rota üzerinde yer alan antik kentler, kaya mezarları, tarihi evler, Bafa Gölü’nün kuş çeşitliliği ve endemik bitki türleri gibi değerler, ziyaretçilere sadece bir doğa yolculuğu değil, aynı zamanda kültürel bir keşif imkânı da sunuyor. Karia Yolu açıldığı günden bu yana hem yurt içinden hem de yurt dışından yüz binlerce doğaseveri ağırlamış, Muğla’nın tanıtımına ve turizm gelirlerine katkı sağlamıştır. Ancak geldiğimiz bu noktada, rotanın daha geniş kitlelere ulaştırılması, tanıtımının artırılması ve hizmet kalitesinin daha da yükseltilmesi yönünde ortak bir gayret içerisinde olmamız gerektiğine inanıyoruz. Bu amaçla yurt içi ve yurt dışı turizm fuarlarına katılarak tanıtım çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ancak biliyoruz ki bu alandaki gelişimi sürdürülebilir kılmak için daha güçlü bir iş birliği, daha kapsamlı projeler ve daha çok tanıtım faaliyetlerine ihtiyaç var. Karia Yolu, yüzlerce yıllık geçmişe sahip antik ticaret yollarının yeniden canlandırılmasıyla ortaya çıkan bir başarı hikâyesidir. Bu hikâyeyi daha da ileriye taşıyacak olan ise, bizim ortak aklımız, irademiz ve birlikteliğimizdir. Bu değerli kültür rotasını hep birlikte koruyalım, geliştirelim ve Muğla’nın geleceğine bırakacağımız en önemli miraslardan biri haline getirelim istiyoruz.”
Karakuş’un konuşmasının ardından MUTSO Turizm Meslek Komitesi Başkanı Özge Atalay Karadağ Karia Yolu ile ilgili detaylı bilgi veren bir sunum gerçekleştirdi.
BODTO Başkanı Kocadon:”Kruvaziyer seferlerinde belirgin bir artış var”
Toplantıda daha sonra kürsüye gelen ve “Bodrum’da 2025 yılı için erken rezervasyon dönemi iyi gidiyor” diyerek sözlerine başlayan Bodrum Ticaret Odası (BODTO) Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Serdar Kocadon, “Ana pazarlarımız olan İngiltere, Rusya ve Polonya’dan istenilen sayıda rezervasyonlar almaya başladık. İç pazarda henüz istenilen seviyede değiliz. Tahminlerimize göre 2024 yılının sayılarını yakalayabileceğiz ancak hedefimiz bu sayıları geçmek ama elimizdeki verilere göre geçemeyeceğiz. Bodrum’da sevindiren taraf kruvaziyer sayılarında çok belirgin bir artış var. Bu yıl yaklaşık Bodrum’da 100 sefer ve 250-280 bin civarında yolcu beklemekteyiz.” şeklinde konuştu.
MTO Başkanı Ayhan:” 2025 turizm sezonu 14 Mart’ta resmen başladı”
Marmaris Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu Ayhan da müşterek toplantıda, 2025 turizm sezonunun 14 Mart 2025 tarihinde İngiltere’den kalkan ilk charter seferinin Dalaman’a inmesiyle resmen başladığını belirterek, turizm sezonuna ilişkin beklentileri dile getirdi. Ayhan şöyle devam etti: “Geçtiğimiz yılı Dalaman Havalimanı dış hatlarda 1 milyon 937 bin yolcu rekoru ile kapatmıştık. Bu yıl ise, Kasım ayı ortasına dek 22 ülke ve 67 farklı noktadan yapılacak uçuşlarda, %3 oranında artışla 2 milyon yolcu yabancı yolcu beklentisi içerisindeyiz. Ancak, turist sayılarındaki bu artışa rağmen turizm sektörü maalesef ekonomik anlamda oldukça zorlanıyor. Bölgemiz için oldukça durgun geçen kış aylarının ardından işletme maliyetlerindeki yükseliş ve döviz kurlarındaki artış hala birbirini dengelemiyor. Minimum marjlarla ayakta kalmaya çalışıyoruz. Yurtdışındaki rakip destinasyonlarla rekabet gücümüzü artıracak destek ve teşviklere ihtiyaç duyuyor, devletimizden bu yönde adımlar atmasını bekliyoruz.”
MİTSO Başkanı Özer: ”Piyasa çok sıkıştı”
Milas Ticaret ve Sanayi Odası (MİTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer de konuşmasında piyasanın çok sıkıştığını vurgulayarak, iş dünyası için sicil affı, faizlerin indirilmesi gibi tedbirlerin alınmasını talep etti. Muğla Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Hurşit Öztürk ise konuşmasında Muğla’da tarımsal endüstrinin gelişmesi gerektiğini vurgulayarak, tarım alanlarının turizme açılmasını eleştirdi. Öztürk sürdürülebilir tarım için alınması gereken önlemleri dile getirdi.
İlkay Tugay: “Bütün koylarda istila var”
İMEAK Deniz Ticaret Odası Fethiye Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı İlkay Tugay, Göcek koylarındaki mapa şamandıra projesine ilişkin eleştirilerini dile getirerek, “Mapa şamandıra projesi yerel dinamiklerin görüşü alınmadan yapılan Çalıştayın bilimsel sonuçları dikkate alınmadan yapılmak istenmektedir. Bütün koylara proje var. Koylara istila var. Denize girilecek koy, kıyı kalmayacak. Acilen Muğla turizm master planını hazırlamamız gerekiyor. Kıyılarımızdaki ve karadaki kapasitenin ve ihtiyaçların belirlenmesi önemli.” dedi.
Fethiye’de denizcilik meslek lisesi ihtiyaç olduğunu kaydeden Tugay, konuyla ilgili yapılan girişimler hakkında bilgi verdi.
İMEAK Deniz Ticaret Odası Fethiye Şubesi Meclis Başkanı Onur Ugan da konuşmasında, kıyı ve koylardaki yapılaşmaya dikkat çekerek, “Mapa şamandıra adı altında koylara marina yapılmaya başlandı. Yerel halk olarak denize girecek yer bulamıyoruz. Kendi köyümüzde el olduk. Acil kıyı ve kırsal master planı yapılmalı” diye konuştu.
Bodrum Şubesi Meclis Başkanı Uğur Soyken, 15-19 Ekim 2025 tarihlerinde yapılacak Bodrum Boat Show hakkında sunum yaparak katılımcılara bilgi verdi. Soymen, Bodrum Boat Show ile Bodrum’un dünya çapında bir yatçılık merkezi olarak konumunu daha da güçlendirmeyi hedeflediklerini kaydetti. Soyken, Göcek koylarındaki mapa şamandıra projesinin ciddi sonuçlar doğuracağını vurgulayarak, “Göcek’ten sonra sırada Gökova körfezimiz var” dedi.
Marmaris Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Halil Bağlı ise Marmaris deniz turizminde ciddi düşüş olduğunu vurgulayarak, son gelişmelerden sonra rezervasyon iptallerinin olduğunu dile getirdi.
FTSO ev sahipliğinde yapılan 40. Muğla Odaları ve Borsası Müşterek Toplantısı toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.