İnsanın hayatı boyunca yapacağı görev ve sorumlulukları vardır. Bu sorumlulukların başında anne ve babaya güzel davranmak gelir.Bu da cennetin anahtarını bulmanın sebebidir. Çünkü anne ve babaya itaat Allah’a itaattir.
Yaratıklar içinde insana en yakın olan ve insan üzerinde en çok hakkı bulunan, anne ve babadır. Çünkü Allah-ü Teala, onları insanın var olmasının zahiri sebebi kılmıştır. Bunun içindir ki Allah-ü Teala kendisine ibadetten sonra ikinci derecede anne ve babaya iyilik yapılmasını emretmiş ve şöyle buyurmuştur:
“Rabbin sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırlarsa, onlara “öf” bile deme; onları azarlama ve ikisine de güzel söz söyle…” (İsra-23)
Ayet-i kerimede, anne ve babaya iyiyi davranılması, onlara karşı kırıcı olunulmamasını emredilmiş ve onlara nasıl dua edileceği belirtilmiştir.
Anne ve babanın çekmiş olduğu sıkıntıları, yaptıkları fedakârlıkları hakkıyla ifade edebilmek zordur. Zahmetleri her türlü takdirin üstündedir. Allah’a ortak koşmanın hiçbir mazereti olmadığı gibi ebeveyne kötü davranmanın da haklı bir mazereti olamaz ve büyük günahlar arasındadır.
Peygamber Efendimiz(as) de her fırsatta ebeveynlere iyilik hususunda ve güzel davranma da bir çok hatırlatmada bulunmuştur.
Bir seferinde, kendisine, “Kime iyilik yapayım?” diye soran bir zâta, “Annene.” cevabını verir. Bu soru ve cevap üç kez tekrarlandıktan sonra, dördüncü seferde Rasûlullah(as): “Babana.” buyurur.(Müslim Bir 1)
Bu ifadede ebeveyn hakkının yanı sıra, Rasûlullah(as)’ın annelere verdiği kıymeti de müşahede etmekteyiz. Çünkü onlara,onların sevgilerine ve dualarına her yaşta, her durumda ihtiyacımız var. Şâir bu hadisi ne güzel dillendirmiş:
Ana başta tâç imiş, her derde ilâç imiş,
Bir evlat pîr olsa da, anaya muhtâç imiş.
Yine Rasûlullah (as)’a bir adam gelerek şöyle dedi: “Ey Allah’ın Rasûlü! Karşılığını Allah’tan umarak hicret ve savaş için emrinize girmek istiyorum.” Peygamberimiz(as) de ona: “Anne ve baban sağlar mı?” diye sordu. Adam: “Evet” deyince, Rasûlullah(as): “Allah’tan ecir istiyorsan anne ve babana dön, onların gönlünü al.(Umduğun mükâfât onlara hizmet etmektedir.)” buyurdu. ( Müslim, Birr, 6)
Dinimiz, anne baba hakkına o kadar önem vermiştir ki inanç birliği olmadığımız ebeveynler içinde güzel davranma tavsiyesinde bulunmuştur. Meryem Suresinde geçen Hz. İbrahim ile Azer arasındaki diyalog evladın ebeveyne karşı saygısını anlatma bakımından ilgi çekicidir.
Hz. Ebû Bekir(ra)’in kızı Esma(ra) şöyle anlatıyor:
“Annem müşrik iken (henüz müslüman olmamışken) evime geldi. Ben de Peygamberimiz(as)’e: “Onunla görüşeyim mi?” diye sorunca, “evet, görüş” buyurdu.
Varlığımızın sebebi anne ve babamıza Allah’ın ve Rasülü’nün emrettiği şekilde, daha hayatta iken onlara iyi davranmalı, kötü söz söylememeli, saygısızlık etmemeli, gönüllerini almalı ihtiyaçlarını karşılamalı ve onların rızalarını ve hayır dualarını almaya çalışmalıyız. Öldükten sonra da onları hayırla anmalı ve bağışlanmaları için Allah’a dua etmeliyiz ki cennetin anahtarını kazanmış olalım.
Rabbim! Küçükken beni yetiştirdikleri gibi sen de onlara merhamet et. (İsrâ Sûresi, 24)
Rabbimiz! Hesap görülecek günde, beni, anamı babamı ve inananları bağışla. (İbrahim Sûresi, 41)
Ey Rabbimiz! Bize gözümüzü aydınlatacak eşler ve zürriyetler bağışla ve bizi takvâ sahiplerine önder kıl.( Furkan Sûresi, 74)
Rabbim! Beni, gerek bana gerekse ana-babama verdiğin nimete şükretmeye ve hoşnut olacağın iyi işler yapmaya muvaffak kıl. Rahmetinle, beni iyi kulların arasına kat.( Neml Sûresi, 19)
Selam ve Dua İle
Mustafa ÜNAL
Dalaman Cezaevi Vaizi