Mantar enfeksiyonuna yol açan faktörler arasında nemli ortamlar, duştan sonra ayakları kurutmayı ihmal etmek, sıkı ayakkabılar giymek ve ortak kullanım alanları bulunmaktadır. Ayak mantarının belirtileri arasında kırmızı döküntü, kaşıntı, yanma hissi, pullu cilt, kötü koku ve su toplamış yaralar yer alır. Tedavi edilmezse tırnaklara sıçrayabilir ve cilt bütünlüğünün bozulması ikincil enfeksiyon riskini artırabilir. Mantar enfeksiyonunun bulaşıcı olduğu için ortak eşyaların paylaşılmaması önemlidir.
Ayak Mantarı Türleri Nelerdir?
Parmak Arası Mantarı (İntertriginöz)
Parmak ağı enfeksiyonu olarak da adlandırılan tipi ayak mantarının en yaygın türüdür. Genellikle en küçük ayak parmakların arasında oluşur. Bu tür ayak mantarı kaşınma, yanma, pullanma ve ayak tabanına yayılan enfeksiyona neden olabilir.
Makosen (Hiperkerotik)
Bu türü ise ayaklarda tahriş, kuruluk, kaşınma veya derinin pullanmasına neden olur. Mantar tedavi edilmediği takdirde deri kalınlaşır ve yarılır. Bu enfeksiyon ayak tabanının tümüne ve ayak kenarlarına yayılabilir.
Kabarcıklı (Vezikülobüllöz)
En az görülen ayak mantarı türüdür. Bu durum, genelde ayağın altında yer alan derinin su toplaması ve kabarcıkların aniden patlamasıyla oluşur. Tedavi edilmediği takdir ise ayak parmakları arasında, tabanında, ayağın alt veya üst kısmında da oluşabilirler.
Ayaklarda kaşıntı ve parlak kırmızı döküntülere neden olan bir mantar enfeksiyonudur. Soyulma, kızarıklık, kaşınma, yanma, su toplama ve yaralara neden olur. Ayak mantar enfeksiyonu sık görülen ve aynı zamanda bulaşıcı olan bir deri hastalığıdır. En sık genç ve erişkin erkeklerde rastlanılan bu durum, kadınlarda ve 12 yaş altı çocuklarda da görülebilmektedir. Ayak mantarının tetikleyici faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
Nemli ve sıcak ortamlar, Duştan sonra ayakları kurutmamak, Sıkı, kapalı ayakkabı giymek, Halka açık havuzlarda ve soyunma odalarında koruyucu ayakkabı giyilmemesi, Kuaför salonlarında ortak kullanılan pedikür seti gibi araçlar, Bağışıklığın düşük olması, Diyabetli kişiler
Ayak Mantarı Neden Olur?
Ayak mantarının birçok sebebi bulunabilir. Mantar enfeksiyonu bulaşıcı olduğu için genellikle temas yoluyla bulaşabilir. Bu yüzden ortak kullanım alanlarına dikkat etmek önemlidir. Ayak mantarı nedenlerinden bazıları:
Zemine çıplak ayak ile temas etme: Özellikle ortak kullanım alanlarında çıplak ayak ile zemine temas ederek mantar enfeksiyonuna yakalanılabilir.
Ortak kullanılan kişisel eşyalar: Havlu, ayakkabı ve çorap gibi kişisel eşyaların paylaşılması mantar enfeksiyonu açısından oldukça sakıncalıdır. Kişisel eşyalar paylaşılmamalı, kişiye özel kullanılmalıdır.
Ayakların nemli bırakılması: Özellikle duş sonrası ayakların iyice kurulanması mantar enfeksiyonundan korunmanızı sağlayabilir. Mantar genellikle nemli ortamda üreyen bir bakteri olduğu için özellikle ayak parmak aralarının nemli kalması mantar enfeksiyonuna zemin hazırlayabilir.
Mantar enfeksiyonunun tanısı fizik muayene ile konulur. Bazı durumlarda ise deri döküntüsünden kazıntı yapılarak mikroskop altında incelenir ve kesin tanı konulur. Erken teşhis edilen mantar enfeksiyonunun tedavisi deri üstüne sürülen kremlerle yapılabilir. Mantar enfeksiyonu inatçı bir hastalık olduğu için tekrarlama olasılığı oldukça yüksektir.
İleri dönem mantar enfeksiyonlarındaysa, krem tedavisinde kesin bir sonuç alınamayabilir. Bu vakalarda ağızdan alınan mantar ilaçları önerilebilir. Tırnak tutulumu durumunda tedavi güçleşmekte ve en az 3 ay mantar öldürücü ilaç ve 1 yıl tırnak cilası kullanılması gerekmektedir.
Uzun süreli tedavilerde hastanın ilaçları düzenli olarak kullanması çok önemlidir. Eğer tedavi erken kesilirse tekrarlama ve mantarın direnci gelişebilmektedir. Geç tanı konulmuş kronik vakalarda ikincil bakteriyel enfeksiyon eklenmiş ise, kişi hastanede yatırılarak damar yolu ile antibiyotik tedavisi uygulanabilir.
Mantar enfeksiyonunu önlemek için yapılması gerekenler:
Ayakların günlük olarak bakımının yapılması
Spor merkezlerinde, evde ya da ortak kullanım alanlarında ıslak zeminlere çıplak ayak ile basılmaması
Ortak terlik ve havlu kullanılmaması
Duş aldıktan sonra ayakların çok iyi kurutulması
Özellikle yaz aylarında uzun süre boyunca sıkı ayakkabı giyilmemesi
Sık örülü pamuklu ve ter çeken çoraplar giyilmesi
Çorapların günlük değiştirilmesi
Pedikür setinin kişiye özel olması,
Ayak ve ayakkabılara günlük mantar önleyici pudra spreyler sıkılması.
