“ Bilim deyince, onda hakikat diye öne sürdüğü önermelerin kesin olmasını ister; kesinlik ise en mükemmel şekliyle matematikte bulunur. “
Yazıma ilk olarak Mustafa Kemal Atatürk’ün matematik adına söylediği bir söz ile başlamak istedim. Hayatımızın çoğu yerinde Mustafa Kemal Atatürk’e ne kadar çok borcumuz olduğunu biliyoruz. Bu durum Matematik içinde geçerlidir. Matematik sınıflarda gösterilenlerden çok daha fazlası bir bilimdir. Matematik bilmeyen bir toplumun ilerleme kaydedemeyeceğinin farkında olan Ulu Önder Mustafa Kemal matematiği bize anlaşılır kılmak ve bu alanda ilerlemeler sağlayabilmemiz için ciddi değişiklikler yapmıştır.
Bu değişikliklerin ilkinden başlayacak olursam Matematik adını nasıl almıştır buna bakalım.
Atatürk her konuya ve yapılması gereken değişiklikler için birer komisyon kurmuştur. Bunlardan biri de Riyaziye komisyonu idi ve bu komisyonun kontrolü bizzat kendine aitti. İlk yapılması gereken değişiklikte ‘Riyaziye’ terimi idi. Riyaziye terimi nereden gelir diye araştırılırmış, tartışılmış ve daha uluslararası olan sayılabilen ölçülebilen olarak görülen Mustafa Kemal’in de “Türkçesi Matematiktir. “ diyerek kesinlik verdiği değişiklik olmuştur. Yani günümüzde kullandığımız Matematik adını Riyaziye teriminin değiştirilmesi sayesinde kullanıyoruz.
Matematik alanında bir başka unsurda Geometri kitabıdır. Atatürk 1937 yılında Geometri kitabını yazmıştır. Geometri kitabını yazdığı esnada 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas’a gitmiş 1919 yılında Sivas kongresinin yapıldığı lise binasında 9-A sınıfında bir geometri dersine girmiştir. Burada dersi takip etmiş ve derste öğrencilerin öğrenmede güçlükler çektiğini görerek
“Bu anlaşılmaz terimlerle bilgi verilemez. Derslere Türkçe terimlerle anlatılmalıdır” diyerek artık okullarda da köklü değişikliklerin temelini atmıştır ve derste Pisagor teoremini kendi Geometri kitabında kullandığı Türkçe terimlerle anlatmıştır.
Atatürk Sivas Lisesi’nde ders anlatırken
Bu terimlerle örnek gösterecek olursak :
- Müsellesin sathı yatalay, dikeley zarbının müsavatına müsavidir.
- Üçgenin alanı, taban ile yüksekliğinin çarpımının yarısına eşittir.
- Maksumunaleyh
Bölen
- Nıfs-ı Kutur
Yarıçap
- Re’sen mütekabil zaviyeler
Ters açılar
- Mustatil
Dikdörtgen
- Tarh
Çıkarma
- Zarb
Çarpma
Görüldüğü üzere günümüzde Matematiğe ait ne kadar terim kullanıyorsak hepsi bu şekilde düzenlenmiş Matematikte ilerleme kaydeden bir toplum olmamız için köklü değişikliklere gidilmiştir.
Atatürk Matematiği hayatının her alanında kullanmıştır bu sadece sınıflarda, kitaplarda kalmamış bazen savaş alanında bir düşünce unsuru olmuştur.
O yüzden bize de Atatürk’ün bizim için yaptıklarına karşılık hayatımızın her alanında matematiği kullanmak buna açık olmak ve çok çalışmak, ilerleme kaydetmek, ispat etmek düşer.
Saygı, sevgi ve özlemle...